“Wat verliezen we in dit dialoog?”
Ik weet niet hoe het voor jou is, maar ik merk het steeds vaker: we gooien het woord toxisch maar al te gemakkelijk op tafel. Toxische mensen, toxische relaties, toxische werkplekken. Het lijkt wel alsof we in een tijd leven waarin we alles wat schuurt of pijn doet meteen een stempel geven. En eerlijk? Ik snap het wel. Het is een manier om grenzen aan te geven. Om uit te drukken: “Dit voelt niet goed voor mij.”
Maar ik geloof dat we met deze taal ook iets verliezen.
Want wat gebeurt er als we iemand “toxisch” noemen? We duwen die persoon direct in een hokje. Een hokje waar ze niet meer uit kunnen, waar geen ruimte is voor groei, reflectie of begrip. Het zegt: “Jij bent fout.” En dat maakt ieder gesprek, iedere brug, vrijwel onmogelijk.
En zo gebeurt precies wat we juist níet willen: we raken verder van elkaar verwijderd. We sluiten de deur voor verbinding. En ironisch genoeg, maken we de situatie zelf… tóxisch.
Wat als we het anders zouden benaderen?
Laat me duidelijk zijn: ik pleit er niet voor dat je alles maar moet accepteren. Sommige gedragingen zijn echt schadelijk. Grenzen stellen is gezond, belangrijk en nodig. Maar er is een verschil tussen grenzen trekken en mensen veroordelen.
Wat als we in plaats van het label toxisch, eens zouden spreken in termen van pijn die zich uit in gedrag? Of onvervulde behoeften? Wat als we ruimte zouden maken voor nieuwsgierigheid in plaats van afwijzing?
De kracht van woorden
Welk woord zou dan kunnen dienen als tegenhanger van “toxisch”?
Misschien: menselijk.
Menselijk gedrag is soms verwarrend, pijnlijk, impulsief. Maar ook: veranderlijk. Mens-zijn betekent dat we fouten maken, dat we groeien, dat we leren in contact met anderen. En ja, soms ook ten koste van anderen. Ook jij. Ook ik. Dat is het confronterende stuk. Maar juist daarom is het zo belangrijk dat we de deur openhouden voor gesprek. Voor reflectie. Voor herstel, waar dat mogelijk is.
Want we leren door te vallen en weer op te staan. Fouten zijn geen eindpunt, het zijn groeimomenten. Als we te snel oordelen, sluiten we die weg af. Maar als we durven kiezen voor nieuwsgierigheid in plaats van veroordeling, en zachtheid boven hardheid, dan ontstaat er ruimte. Ruimte om opnieuw te kijken. Te begrijpen. En om met elkaar in beweging te blijven, als mens onder de mensen.
Een uitnodiging tot dialoog
In plaats van te oordelen, kunnen we onszelf (en elkaar) vragen stellen zoals:
- Wat raakt mij hier zo?
- Wat zou er achter dit gedrag kunnen zitten?
- Wat heb ik nodig in deze situatie?
- Wat zou ik de ander willen vragen of vertellen, als ik open en zonder oordeel kon spreken?
- Draagt mijn reactie bij aan de verbinding of vergroot het de afstand?
- Kan ik werkelijk luisteren zonder mijn eigen verhaal, oordeel of verleden ertussen te zetten, en met nieuwsgierigheid proberen te begrijpen wat de ander beweegt?
En voor nog meer nuance en diepgang:
- Kan ik onderscheiden wat van mij is, en wat van de ander?
- Ben ik bereid mijn eigen aannames en projecties te onderzoeken, voordat ik conclusies trek?
Tot slot
Niet iedereen zal of kan dat gesprek aangaan. En dan is afstand soms het gezondste wat je kunt doen. Maar ook dan kun je kiezen om niet te verharden. Om het oordeel achterwege te laten en de situatie niet groter of giftiger te maken dan die al is.
We hebben als samenleving iets te winnen door minder te labelen, en meer te luisteren. Door menselijkheid centraal te zetten. En daar wil ik, met mijn coaching, graag een bijdrage aan leveren.
Laten we opnieuw leren praten. Echt praten.
Herken je dit? Heb je zelf ooit iemand als toxisch bestempeld, of is dat ooit tegen jou gezegd? Wat deed dat met je? Stuur me gerust een berichtje – ik hoor graag jouw verhaal.
Ben jij klaar om voorbij labels te kijken en te ontdekken wat er echt speelt, in jezelf of in je relaties?
In mijn coaching bied ik een veilige ruimte waarin je mag voelen, vragen stellen, grenzen verkennen én groeien.
Boek een gratis kennismakingsgesprek en laten we samen kijken wat er mogelijk is.
“Jezelf zijn is je grootste kracht.”
Liefs, Donja