Wat er in je lijf gebeurt en hoe je jezelf kunt ondersteunen
Wanneer de dagen korter worden en het buiten kouder en donkerder is, merken veel mensen dat hun energie zakt. Misschien voel je je somberder, minder gemotiveerd of heb je meer behoefte aan slaap en comfort. Deze najaarsdip kan in sommige gevallen uitgroeien tot een echte winterdepressie. Maar wat gebeurt er nu eigenlijk in je lichaam en geest tijdens deze periode? En belangrijker nog; wat kun je eraan doen?
Wat is een najaarsdip of winterdepressie?
Een najaarsdip is een milde, tijdelijke vorm van somberheid die vooral in de herfst en winter voorkomt. Het is normaal om je iets minder energiek te voelen wanneer het licht afneemt.
Een winterdepressie (ook wel seizoensgebonden depressie of Seasonal Affective Disorder, SAD genoemd) is echter een ernstiger variant. Hierbij zijn de klachten intenser en houden ze weken tot maanden aan.
Typische symptomen zijn:
- Vermoeidheid en een grote slaapbehoefte
- Een neerslachtig of prikkelbaar gevoel
- Minder zin in sociale contacten
- Toename van eetlust (vooral trek in koolhydraten of zoetigheid)
- Concentratieproblemen
- Verminderde motivatie of interesse in dagelijkse activiteiten
De biologie achter een winterdip
De oorzaak van een winterdepressie ligt grotendeels in het tekort aan daglicht. Zonlicht speelt een cruciale rol in verschillende biologische processen:
- Minder licht = minder serotonine
Serotonine is een neurotransmitter die invloed heeft op je stemming, energie en motivatie. Bij minder daglicht maakt je lichaam er minder van aan, wat kan bijdragen aan sombere gevoelens. - Meer melatonine = meer slaapneiging
Melatonine is het hormoon dat je lichaam aanzet tot rust en slaap. In de donkere maanden wordt het eerder en langer aangemaakt, waardoor je je slaperiger en trager kunt voelen. - Verstoring van het bioritme
Het natuurlijke ritme van licht en donker (je circadiaans ritme) raakt uit balans. Je lichaam weet letterlijk minder goed wanneer het “aan” of “uit” moet staan. - Minder vitamine D
Zonlicht zorgt ervoor dat je huid vitamine D aanmaakt. Een tekort hieraan wordt in verband gebracht met vermoeidheid, een sombere stemming en een zwakker immuunsysteem.
Wat kun je doen om jezelf te ondersteunen?
Gelukkig kun je veel doen om je lichaam en geest te helpen beter om te gaan met het donkerdere seizoen.
1. Zoek het licht op
- Ga elke dag naar buiten, ook als het bewolkt is. Zelfs diffuus daglicht is effectiever dan kunstlicht.
- Overweeg een daglichtlamp (lichttherapie); 20 tot 30 minuten per dag kan al verschil maken.
2. Blijf bewegen
- Beweging stimuleert de aanmaak van serotonine, dopamine en endorfines, de natuurlijke “gelukshormonen”.
- Kies iets wat bij je past; wandelen, yoga, dansen of sporten met vrienden.
3. Eet ondersteunend
- Eet regelmatig en voedzaam, met aandacht voor omega-3 (vette vis, lijnzaad), groenten en volkoren producten.
- Beperk suiker en snelle koolhydraten; ze geven een korte piek, maar daarna een energiedip.
- Laat eventueel je vitamine D-niveau checken en vul aan als dat nodig is.
4. Structuur en ritme
- Sta op vaste tijden op en ga op tijd slapen.
- Begin je dag bij voorkeur met licht en beweging, zodat je lichaam weet dat het “dag” is.
- Houd een lichte, fijne routine aan; kleine gewoontes geven houvast.
5. Verbinding en zelfzorg
- Zoek contact met anderen, ook als je daar even minder zin in hebt.
- Neem tijd voor rust, ontspanning en warmte, letterlijk en figuurlijk.
- Wees mild voor jezelf; het is normaal dat je energie in de winter lager ligt.
Tot slot
Een winterdip of winterdepressie zegt niets negatiefs over jou als persoon, het is een natuurlijke reactie van je lichaam op veranderende omstandigheden.
Door te begrijpen wat er biologisch gebeurt en bewust keuzes te maken die jouw energie ondersteunen, kun je beter in balans blijven tijdens het donkere seizoen.
En soms helpt het om hier samen naar te kijken. In coaching kun je onderzoeken hoe jij het beste met deze seizoensveranderingen omgaat, welke gewoontes jou goed doen en hoe je meer rust, energie en veerkracht kunt ervaren, ook in de winter.
Wil jij leren omgaan met jouw najaarsdip of winterdepressie?
Plan een vrijblijvend kennismakingsgesprek en ontdek hoe coaching jou kan helpen om de winter lichter en energieker te beleven. Neem contact op of stuur me een bericht om een afspraak te maken.
“Jezelf zijn is je grootste kracht.”
Liefs, Donja